ISTIBDAT DEVRI VE HAMIDIYE ALAYLARI ve CUMHURIYET DONEMI

ISTIBDAT DEVRI VE HAMIDIYE ALAYLARI

Dogu ve Guneydogu asiretleri arasýnda siyasi, dini ve ekonomok

nedenlerle kavgalar surup gidiyordu. Mezhep ayrýmlarý yuzunden

asiretler giderek iki buyuk kutba ayrýlmýstý. Ozellikle Sunni

asiretlerin Alevi toplumuna karsý eylem birligine geçmeleri,

Ama kendi aralarýnda surtusmeleri huzursuzluklar doruk noktaya

çýkarmýstý. Batýda ise Jon Turkler'in ve Aydýnlarýn direnisi,

Abdulhamit'i koyu bir istibdat rejimine suruklemisti. Batýda

jurnalcalik ve korku kol gezerken Doguda ise asiretler ya birbirilerine

giriyor, ya da biribirlerini sikayet ediyorlardý. Boyle bir ortamda

II.Abdulhamit tarafýndan Doguda Safii Kurt asiretleri arasýndan"36 adet

Hamidiye Alayý" kuruluyordu. Bu 36 Hamidiye alaylarýnýn her biri 200

silahlý suvariden meydana getirildiler. Her alayýn basýna onu meydana

getiren asiretler reisi kaymakam olarak atandý. Bunlarýn çogunun

okuma yazmalarý bile yoktu. Asiret agasýnýn akrabasýndan ile binbasý,

asiret ileri gelenlerden dort yuzbasý ve tegmen rutbesinde sekiz kisi

kaymakama yardýmcý olarak verildi. Bunlarýn da hiç birinin tahsil ve

egitimleri yoktu. Alayýn silahlarý, subay ve kumandalarýn elbise-

giyim-kusam-rutbe-Nisan ve maaslarý devlet tarafýndan veriliyordu.

Iki Partiden olusturular Hamidiye Alaylarý, bolgelerine gore su

sekilde yerlestirilmisti.

1- MIL PARTISI(Milan Asireti Reisi Ibrahim Pasa)

Cibran Asireti : Karlýova-Varto-Bulanýk : 4 Alay

Hasena ,, : Malazgirt : 6 ,,

Zirkan ,, : Hinis-Tekman-Karayazý : 2 ,,

Milan ,, : Viransehir : 5 ,,

Karakecili ,, : Urfa : 1 ,,

Berezan ,, : Suruc : 2 ,,

Toplam : 20 ,,

2-SILIF PARTISI

(Haydar Asireti Reisi Mirlivan Huseyin Pasa )

Haydarýn Asireti : Muradiye-Patnos-Van : 5 Alay

Ademan ,, : Agrý : 1 ,,

Tokarýyan ,, : Agrý : 1 ,,

Zilan ,, : Agrý : 2 ,,

Celali ,, : Agrý : 1 ,,

Sýpkan ,, : Eleskirt : 1 ,,

Zilanli Selim pasa : Agrý : 1 ,,

Babakurdi Asireti : Tutak : 1 ,,

Bolge Alay Kumandanlarý Alayý : 3 ,,

Toplam : 16 ,,

Milam Asiretleri : 20 ,,

Toplam Alay : 36 ,,

Bu asiret alaylarý yanlýz Sunni-Safii kesimi verilmisti. Dogudakilerin

elleri kollarý baglanmýs, Sunni Kurtler'e de silahlar verilerek yýllarca

Aleviler ve Sunniler birbirine kýrdýrýlmýstýr. Bu dengesizlik Mesrutiyet

doneminde de devam etmis ve Osmanlý devleti tarihe karýsýp

Ataturk'un basireti ile Cumhuriyet kuruluncaya kadar sure gelmistir.

Cumhuriyet kuruluduktan sonra Hamidiye alaylarý lagvedilmis ve her

kesimden olusturulan nizam ordu kurulmustur. Ayný sekilde Seriata

dayalý yonetim de tarihe karýsmýs, hilafeti kaldýrýlmasý,

Cumhuriyetin kurulmasý ile Laik ve demokrat yonetim biçimince

kanlarýn dokulmesi pahasýna kurulabilmistir.

CUMHURIYET DONEMI

M.Kemal Ataturk,Erzurum kongresinden sonra Sivas kongresi için

yola çýkarken padisah tarafýndan Elazýg valisi "Ali Galip"e verilen

talimet geregi Ataturk ve dava arkadaslarýnýn yollarý kesilmis,

pusular kurulmus ama bu kesilen yollarda Erzincan ve Tunceli

Alevileri nobet tutarak ve bizzat Ataturk'e refakat ederek onun ve

arkadaslarýnýn hiç bir engelle karsýlasmadý. Sivas'a ulasmasýna

olanak saglamýslar, Ali Galip'e firsat verdirmemislerdir.

Sivas kongresi sýrasýnda da Sivas Alevileri nobet tutarak,

tehlikelere siper olarak kongrenin saglýklý yapýlmasýna olanak

saglamýslardýr. Ayný sekilde M.Kemal ve arkadaslarý Sivas'tan

Ankara'ya geçerken Kýrsehir'de Hacý Bektas'a ugramýslar,

dergahý ziyaret etmisler ve Cemalettin Çelebi'ye konuk olmuslar,

ondan devletin kurulmasýnda yardým ve destek istenilmistir.

Cemalettin Çelebi'nin tum Anadolu Alevilerine verdigi mesaj

dogrultusunda Anadolu ve Trakya Alevileri, Cumhuriyetin

kurulmasýnda Ataturk ve dava arkadaslarýna buyuk destek

vermislerdir. Bu yakýnlasma dolayýsýyla birinci T.B.M.Meclisine

Cemaletin Çelebi milletvekili olarak girmis ve meclis baskaný seçilmistir.

Ayný sekilde Tunceli Milletvekili" Diyap Aga"da Ataturk'un yakýn

mesai arkadasý olmustur.

Geçmisin bu olusumlarýnda oturu Anadolu'da her Alevi evinde

Haz.Ali'nin fotografý yanýnda Ataturk'un resiminin asýlý olmasý

bizler sasýrtmamalýdýr. Zira kimi soylentilere ve yine kimi

arastýrmacýlara gore Ataturk'un Alevi kokenli olusu dikkat

çekmektedir. M.Kemal, aslen Antalya yoruklerindendir.

Babasý Ali Rýza Efendi gorevi geregi Antalya'dan Selanik'e geçerek

gumruk muhafaza memurlugu yapmýstýr.

Sayýn Baki Oz arkadasýmýz "Kurtulus Savasý'nda Alevi-Bektasiler

adlý arastýrmasýnda bu konuya guzel ve gerçekçi bir sekilde

deginmektedir.(I11)

Ataturk'un Laik ve Demokratik Cumhuriyeti getirmesi de yine

Cemalettin Çelebinin istem ve destegiyle olmustur. Bir baska

çýkýs yolu da zaten bulunamazdý.