Ayin ve Merasimler
Cemler düzenli olarak yapilan ibadetlerdir. Cemlerin yanisira Sultan Nevruz, Muharrem Orucu, Hizir Orucu, Hidirellez, Kurban Bayrami, Abdal Musa Lokmasi da Alevilerin önemli günlerindendir. Her toplumun önemli anma ve toplanma günleri bulunmaktadir. Alevilerin de böyle kutsal ibadet ve bayram günleri vardir. Cemler düzenli olarak yapilan ibadetlerdir. Cemlerin yanisira Sultan Nevruz, Muharrem Orucu, Hizir Orucu,Hidirellez, Kurban Bayrami, Abdal Musa Lokmasi da Alevilerin önemli günlerindendir. Aleviler Ramazan Orucunu tutmazlar. Simdi sirasiyla bunlar üzerinde duralim: Ilkbaharin baslangici ve Hz. Ali?nin dogumu sayilan Nevruz (21 Mart) aksami Sultan Nevruz olarak adlandirilir ve Cem yapilir. AlevilerceKerbela Olayi?nin anlami büyüktür. Yine kis aylarinda Abdal Musa Lokmasi düzenlenirdi. Abdal Musa Lokmasi icin evler dolasilarak lokmalar toplanir, kurbanlar kesilir cem yapilir, ertesi gün pisen lokmalar dagitilirdi. Abdal Musa lokmasinin topluma yararli olacagina, ürünlerin bereketli olacagina inanilirdi. Hz. Hüseyin?in acimasizca sehit edilmesinin anisina yüzyillardir Muharrem ayinda oruc tutulur. Muharremin birinci günü baslanan oruc Oniki Imamlar askina oniki gün tutulur. Ondört Masumlar icin fazladan oruc tutanlar da vardir. Muharrem Orucu sirasinda Hz. Hüseyin?in susuz sehit olmasi anisina su icilmez, kurban kesilmez, tras olunmazdi. Aksamlari Kerbela olayini anlatan kitaplar okunurdu. Subat ayinda ise üc gün Hizir Orucu tutulurdu. Her yil 6 Mayis günü Hizir Ilyas günü kutlanir. Hizir karada, Ilyas ise denizde zor durumda kalanlara yardim ederler inanci vardir. Bu nedenle Aleviler arasinda "Yetis Ya Hizir" deyimi yerlesmistir. Alevilerde kurban gelenegi de yaygindir. Cemlerde, Hizir orucunda, Abdal Musa törenlerinde ve Kurban Bayraminda kurbanlar kesilir. Ancak "yol bir sürek binbir" sözünden de anlasilacagi üzere Anadolu?nun degisik bölgelerinde yasayan Aleviler arasinda bu dinsel ibadetlerin uygulanmasinda cok kücük farkliliklar bulunmaktadir.
Cem
Aleviligin temel ibadeti "Cem" dir. Alevi Cemleri daha cok hasat döneminden sonra yapilir.
Cemlerin cuma aksamlari yapilmasi gerekir. Cuma aksami Alevilerce persembe aksamina verilen addir. Alevi Dedeleri talipleri köylerde ziyaret ettiginde Cem yapilacagi duyurulur. Ceme katilacak olanlar yanlarinda niyaz veya lokma adi verilen yiyecekler getirirler. Cemler büyük evlerde yapilir. Dede cem yapilacak yerin baskösesinde bulunan posta oturur. Cemde Oniki hizmet vardir. Bu Oniki hizmetin sahipleri sunlardir: (Ayrintili Bilgiler icin "Cem Dualar" Bölümüne girebilirsiniz!)
1. Dede (Mürsid)
2. Rehber
3. Gözcü
4. Ceragci (Delilci)
5. Zakir (Asik)
6. Ferras (Süpürgeci)
7. Sakka (Ibriktar)
8. Kurbanci (Sofraci)
9. Pervane
10.Peyk (Davetci)
11.Iznikci(Meydanci)
12.Bekci
Cem töreni Oniki hizmetin yerine getirilmesinden olusan kutsal bir ibadettir. Cem icerisinde semah da edilir, Pir Sultan?dan, Hatayi?den, Kul Himmet?ten deyisler söylenir. Lokmalar dagitilir. Kerbela Olayi anilir. Cem?de musahipler görülür, küskünler dara kaldirilir, toplumun önünde hakli haksiz belirlenir, suclu olanlarin gerekli cezalari verilir. Cemlerde verilen cezalara uyulur, aksi halde toplum disina itilmek kacinilmazdir. Bu belli günlerde yapilan ibadetlerin disinda Anadolu?nun degisik merkezlerinde de her yilin belli günlerinde törenler düzenlenmektedir. Bunlarin en bilinenleri su sekildedir:
Haci Bektas Veli Törenleri,
Abdal Musa Törenleri (Antalya),
Veli Baba Törenleri (Isparta),
Hamza Baba Törenleri (Izmir),
Sücaettin Veli Törenleri (Eskisehir),
Pir Sultan Törenleri (Sivas),
Hidir Abdal Törenleri (Erzincan).
Bu törenlere Türkiye?den ve yurtdisindan yüzbinlerce insan katilmakta ve adeta bir festival havasi icerisinde kutlanmaktadirlar.
